یادداشت، کم توجهی به خواست مردم در سیاست های آکپارتی - وبلاگ سحر وب

به گزارش وبلاگ سحر وب، حزب عدالت و توسعه٬ رفته رفته وارد فازی شده که در آن٬ توجه به خواست مردم و نتایج نظرسنجی های عمومی٬ جای خود را به مطابقت با فرامین رئیس جمهور و تیم او داده است.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ سحر وب٬ حزب عدالت و توسعه در تاریخ معاصر ترکیه٬ به جایگاه مهمی دست یافته و تنها حزبی بوده که توانسته با وجود داشتن چندین رقیب قدرتمند٬ همواره به تنهایی دولت را تشکیل دهد و در راس قدرت بماند.

البته این حزب در سالیان اخیر٬ بخشی از قدرت و آراء خود را از دست داد و ناچار شد برای فرار از گزینه تشکیل کوالیسیون یا دولت ائتلافی٬ به ملی گرایان ریاست افراطی حزب حرکت ملی پناه ببرد و با حمایت مداوم دولت باغچلی رهبر این حزب٬ به حرکت خود ادامه دهد.

در مورد ابعاد مختلف و متنوع کارنامه حزب عدالت و توسعه در حکومت داری٬ می توان به موارد سلبی و ایجابی فراوانی اشاره کرد. این حزب توانست در میدان توسعه سیاسی و دموکرسی٬ اقدامات مهمی انجام دهد و در حوزه های مهمی همچون حقوق کردها و علویان٬ فعالیت آزاد احزاب٬ پایان دادن به سیطره و استیلای نظامیان و مسئولین امنیتی بر ارکان حکومت و جامعه و چندین بخش دیگر٬ گام های مثبتی بردارد.

دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه در حوزه صنایع دفاعی کارهای بزرگی کرده و در همین حال٬ در بخش اقتصاد نیز٬ توانسته مدل و الگوی قابل قبولی از دولت کارآمد و خدمت گذار را به نمایش گذاشته و در بخش های مهمی همچون توریسم٬ صادرات٬ تجارت و جذب سرمایه خارجی٬ پیروزی های ارزشمندی به دست بیاورد.

در حوزه سیاست خارجی نیز٬ تعداد کنندگی های دیپلماتیک ترکیه در دنیا به ویژه در قاره آفریقا افزایش یافته و با وجود برخی نواقص در سیاست منطقه ای آنکارا٬ شاهد دیپلماسی فعال و پویایی از سوی ترکیه هستیم. اما واقعیت این است که در کنار همه این پیروزی ها٬ اشکالات و نواقص جدی نیز وجود دارند و این اشکالات موجب آن شده که دامنه پوشش و نفوذ و میزان آرای حزب عدالت و توسعه٬ با شیب ملایم٬ در جهت کاهش رای باشد.

مثال هایی از ضعف و صفت سلبی در آکپارتی

یکی از مهم ترین اهداف و ویژگی های حزب عدلت و توسعه٬ حرکت بر اساس نقشه راه و تولید فکر و گفتمان بود. این حزب٬ معتقد به اصلی به نام تولید سیاست است. اما حالا٬ تولید سیاست تا اندازه قابل توجهی تعطیل شده و اتاق فکر حزب عدالت و توسعه ضعیف شده است. برخی از مهم ترین ابعاد سلبی سیاست های حزب عدالت و توسعه در سالیان اخیر از این قرار است:

توجه به خواست مردم و پاسخ دادن به مطالبات آنان٬ از مهم ترین ویژگی های منش سیاسی حزب عدالت و توسعه بود. اما حالا در این حوزه خلل های جدی روی داده و حزب عدالت و توسعه٬ رفته رفته وارد فازی شده که در آن٬ توجه به خواست مردم و نتایج نظرسنجی های عمومی٬ جای خود را به مطابقت با فرامین رئیس جمهور و تیم او داده است.

آزادی بیان و فعالیت مطبوعات در ترکیه در سالیان اخیر و به ویژه پس از تثبیت و تحکیم ساختار سیاسی جدید ترکیه یعنی ساختار ریاستی٬ به شکل جدی لطمه دیده است. وکلا و مشاورین تیم حقوقی نهادریاست جمهوری٬ به هر بهانه ای ولو در حد انتشار یک توییت انتقادی٬ علیه افراد اقامه دعوی می کنند. آنان٬ افراد را با اتهامات مهمی همچون توهین و تحقیر در حق رئیس جمهور٬ در موقعیت سخت قرار می دهند و در همین حال٬ در حوزه رسانه و مطبوعات٬ دو اتفاق مهم روی داده است: اول این که مطبوعات وابسته به حزب عدالت و توسعه از انواع رانت های مختلف برخوردارند و رسانه های مخالف٬ در موقعیت سختی قرار گرفته اند.

دوم این که گروه های اقتصادی نزدیک به اردوغان٬ اغلب روزنامه ها و شبکه های تلویزیونی مخالف دولت را با قیمت کلان خریداری کرده و با تغییر سمت و سوی سیاسی این رسانه ها٬ کاری کرده اند که عملاً دریایی از رسانه های همرنگ و مشابه شکل بگیرد که در برابر آنها٬ فقط چند رسانه مخالف انگشت شمار توان عرض اندام دارند.

با آن که نهادهای محلی ترکیه همچون شهرداری ها و مجالس استان ها از اختیارات و امکانات قانونی خوبی برخوردارند اما در سالیان اخیر٬ اعمال فشار بر شهرداری های متعلق به احزاب مخالف٬ به یک فرایند عادی تبدیل شده است.

یکی از مهم ترین شعارهای حزب عدالت و توسعه٬ گسترش عدالت و همسانی و رفع تبعیض و شکاف طبقاتی بود. اما حالا٬ رانت ها و حلقه هایی پیرامون منابع اقتصادی شکل گرفته که نشان دهنده نفوذ خانواده های متنفذ حزبی در حوزه های پول ساز و مهم است. بخشی از این خانواده ها در پروژه های کلان عمرانی و بازارهای بزرگ٬ به طور مداوم بر ثروت خود می افزایند و این در حالی است که بخش قابل توجهی از مردم٬ با فقر روبرو هستند.

کیفیت دانشگاه و تحصیلات عالی در دوران اقتدار حزب عدالت و توسعه در حد قابل توجهی پایین آمده و دانشگاه ها دو مشکل عمده دارند:1.تاسیس دانشگاه ها به شکل گسترده و قارچی موازنه بین خروجی دانشگاه و نیاز بازار کار را از بین برده است.2.در انتخاب روسای دانشگاه ها٬ نگرش حزبی غالب است.

یکی از اقدامات جسورانه و مهم حزب عدالت و توسعه٬ حرکت در جهت پایان دادن به جنگ با پ.ک.ک و حل مساله کردها بود. اما حالا٬ سران ترکیه به شکل شفاف اعلام می کنند که چیزی به نام معضل کردها وجود ندارد و آن چه که هست٬ صرفاً معضل ترور نام دارد که با فرمول جنگ تا پایان حیات پ.ک.ک٬ حل خواهد شد.

در این موضوع٬ باید به مساله مهم بدعهدی پ.ک.ک و سیاست های جنگ طلبانه و خشونت محور سران پ.ک.ک اشاره کرد که نقش مهمی در تحریک دولت داشته است. اما در هر حال٬ دولت٬ مسئول و متولی حل این معضل است و نباید مساله کردها را قربانی رفاقت حزبی با ملی گرایان کند.

آکپارتی به کدام سو می رود؟

با وجود تمام نکات منفی و سلبی مورد اشاره در مورد کارنامه حزب عدالت و توسعه٬ نمی توان این واقعیت را انکار کرد که این حزب٬ هنوز هم در حوزه هدایت و سازماندهی حزبی٬ کادرسازی٬ خدمت به مردم٬ طراحی و اجرای پیروز پروژه های کلان عمرانی٬ پاسخگویی به مردم و ارتباط مسئولین با شهفرایند به مثابه ولی نعمت٬ مدیریت بحران هایی همچون سیل و زلزله٬ عملکرد قابل قبولی ارائه داده است.

اما اگر این حزب نخواهد به شکل جدی و استراتژیک٬ مساله تولید سیاست و توجه به گفتمان های دموکراتیک و حقوق بشری را در دستور کار قرار دهد٬ سالیان پیش رو برای اردوغان و حزب او٬ سالیان سختی خواهد بود و مخالفین می توانند با نیرو و اعتماد به نفسی که از شکست یاران اردوغان در استانبول٬ آنکارا و آدانا به دست آوردند٬ در انتخابات آتی٬ حزب حاکم را به ورطه ضعف و کاهش محبوبیت مردمی بکشانند.

محمد علی دستاقتصادی کارشناس مسائل سیاسی ترکیه